تنها ۱۵ دقیقه زمان کافی است تا مد و فشن وارد مسیری تازه شود. پس اگر تاکنون دیدن کالکشن‌های مختلف برای شما هم جذاب بوده و یا به این موضوع فکر کرده‌اید که چرا هرساله شاهد فشن‌شوهایی فراوان هستیم، توصیه می‌کنیم این مقاله را از دست ندهید چرا که تصمیم داریم همراه با شما به ادوار گذشته سفر کنیم و به بررسی تاریخچه‌ی فشن‌شو بپردازیم.
در این مقاله که نسخه‌ی ترجمه شده از مجله‌ی Vogue است، علاوه‌بر چگونگی شکل‌گیری نمایش‌های مد، از طراحان تأثیرگذار در تشکیل این مسیر نیز سخن می‌گوییم. درنتیجه از شما دعوت می‌کنیم دقایقی همراه ما شده تا با تکیه بر نوشتار تاریخی موجود و ثبت شده، به بازگو کردن این مطالب بپردازیم.
فشن‌شو به چه معناست و با چه هدفی برگزار می‌شود؟
اگر علاقه‌مند به دنیای جذاب مد و فشن باشید، قطعا نام فشن‌شو را شنیده‌اید. اما چنانچه برای شما هم این سوال پیش آمده که چرا فشن‌شوها برگزار می‌شوند و هدف از نمایش آن چیست؟ باید بگوییم فشن‌شو یک رویداد برای ارائه‌ی خلاقیت طراحان مد در دنیای فشن محسوب می‌شود. رویدادی که در هر فصل، ایده‌های طراح‌مد را برای معرفی خط تولید لباس و لوازم جانبی آن مانند؛ کیف، کفش و اکسسوری، به جهان و افراد معرفی می‌کند.
این نمایش در کشورهای مختلف باعنوان هفته‌های مد که معروف‌ترین آن‌ها؛ هفته‌ی مد نیویورک، پاریس، لندن و میلان هستند، توسط بسیاری از طراحان مد ارائه شده و هدف از برگزاری آن درکنار معرفی ترندها و تعیین مسیر مد و فشن، نشان دادن خلاقیت طراح است.
طراحانی که با الهام از موضوعاتی متنوع، به خروجی ایده‌های خود پرداخته و لباس‌هایی خارق‌العاده را تولید می‌کنند که به‌صورت بصری قابل تحلیل و دارای جزئیات و متریال‌های متنوع بوده که مهارت طراح‌مد را نشان می‌دهد. اما اگر این سوال را از خود می‌پرسید که چرا تنها از واژه‌ی طراح مد استفاده کرده‌ایم، پیشنهاد می‌کنیم برای پاسخ به آن به مقاله‌ی شباهت و تفاوت‌های طراح‌لباس و طراح‌مد مراجعه کنید زیرا این شاخه‌ها هرکدام وظایفی را برعهده دارند که متفاوت با یکدیگر بوده و ما مفصل برای شما عزیزان توضیح داده‌ایم.
فشن‌شو از چه زمانی شکل گرفت و اولین برگزارکنندگان فشن‌شو چه کسانی بودند؟
با نگاهی به تاریخ متوجه می‌شویم که اولین اجرای فشن‌شو به قرن ۱۹ و ۲۰ میلادی بازمی‌گردد. کت‌واک‌هایی که در ابتدا به صورت ادواری و محدود در پاریس به اجرا در می‌آمدند. درواقع خانه‌های مد به شکلی انحصاری در آغاز قرن نوزدهم در اروپا به ویژه پاریس و لندن به وجود آمد و همین عامل سبب تحولاتی چشمگیر در دنیای مد و فشن شد. تحولاتی که تا پیش از آن تنها در طبقه‌ی مرفه جامعه دیده شده به‌طوری که می‌توان گفت مد به اشراف‌زادگان اختصاص داشته و در این قشر خلاصه می‌شد. اما با گذر زمان و گسترش فشن و روی کار آمدن خط تولید لباس برای عموم جامعه، خانه‌های مد به‌طور گسترده شکل گرفت و رفته‌رفته شامل تمامی افراد در جامعه شد. ولی چه کسانی فشن‌شو را وارد دنیای مد کردند؟
قبل از پاسخ به این پرسش از شما دعوت می‌کنیم چنانچه دانش از تاریخ و کسب اطلاعاتی از گذشتگان برای شما جذاب است، مقاله‌ای که پیشتر در رابطه با نگاهی به تاریخچه‌ی مد و فشن در جهان نوشته‌ایم را مطالعه کنید چرا که مفصل و جامع درمورد پیدایش و به‌وجود آمدن مد و فشن توضیح داده‌ایم.
همان‌طور که در قبل اشاره داشتیم، قرن ۱۹ و ۲۰ میلادی جانی دوباره به کالبد مد و فشن بخشید و روندی متفاوت را به این دنیای شگفت‌انگیز معرفی کرد. از پیشگامان و اولین افرادی که این مسیر را هموار کردند می‌توان به؛ چارلز فردریک ورث، پُل پوآره، کوکو شنل، اِلسا شیاپارِلی، مادِلین ویونِه، کریستین دیور، پیِر بالمان، ژاک فت، اوبر دو ژیوانشی و ایو سَن لوران، اشاره کرد که درادامه بیشتر به نحوه‌ی فعالیت آن‌ها می‌پردازیم.
چارلز فردریک ورث (Charles Worth)، پدر دنیای مد
فردریک ورث طراح انگلیسی_فرانسوی که به‌عنوان پدر مد و درواقع تأثیرگذارترین فرد صنعت فشن که در قرن نوزدهم می‌زیست شهرت دارد، با برپایی آتلیه و خانه‌ی مد در پاریس، راهی نوین را در مد و فشن به همگان نشان داد. همچنین او اولین شخصی بود که انسان‌ها از جمله همسرش (ماری آگوستین ورنت) را جایگزین مانکن‌ها کرد.
به‌طوری که بیان شد هدف از این اقدام مبتکرانه، به تصویر کشیدن تفکرات خلاقانه‌ی طراح در چینش یک اوت‌فیت بود که سبب شد تا توجهات بسیاری ازجمله بانوان را جلب کرده و درنهایت، فروش محصولات را به‌طرز شگفت‌انگیزی نیز افزایش داد. البته که با گذشت زمان، محبوبیت این اقدام در بین عموم گسترش پیدا کرد و این روند موفقیت‌آمیز، سبب شد تا طراحان روزهای مشخصی در سال را به آن اختصاص داده تا محصولات خود را به افراد جامعه معرفی کرده و آن‌ها را به فروش برسانند.
پل پوآره (Paul Poiret)، فردی که به دنیای مد جهت داد
اگر کمی با دنیای مد آشنایی داشته یا حتی تنها یک‌بار تاریخ فشن را مطالعه کرده باشید، قطعا نام پُل پوآره را شنیده‌اید. طراح نام آشنای مد که مسیر فشن را در زمان حیات خود کاملا تغییر داد. او که در قرن ۲۰ میلادی می‌زیست، با ارائه‌ی سیلوئت‌های بدون کرست، انقلابی عظیم در این عرصه ایجاد کرد. او با معرفی این لباس‌ها، سبب ایجاد نقطه‌ی عطفی دیگر در مد شد و با نمایش آن‌ها در قالب فشن‌شو به شخصیتی ماندگار در تاریخ مد تبدیل گشت.
کوکو شنل (Coco Chanel)، طراح افسانه‌ای قرن بیستم
تا قبل از سال‌های ۱۹۰۰ میلادی، زنان جامعه محدود به استفاده از لباس‌هایی بودند که از کرست‌ها تشکیل شده بود. پیراهن‌هایی که به‌دلیل وجود کرست‌ها و چسبان بودن بیش از حد در قسمت بالاتنه، تنفس را برای بانوان سخت و به‌مرور زمان نیز ساختار استخوان‌ها و فرم بدنی آن‌ها را دستخوش تغییراتی چشمگیر کرده و سلامتی افراد به خطر می‌انداخت.
اما کوکو شنل به‌عنوان اولین طراح زن، با ارائه و معرفی اولین کت و شلوار مخصوص بانوان، انقلابی در صنعت فشن ایجاد کرد. او که به برابری حقوق خانم‌ها و آقایان معتقد بود، آیتم‌هایی را با الهام از ورزش طراحی و لباس‌های اسپرت را روانه‌ی بازار کرد که انعکاس قدرت در قالب ظرافت بود. درنهايت همین امر سبب شد تا با معرفی طرح‌های کوکو شنل در نمایشگاهی واقع در خیابان کامبون پاریس، شاهد برگزاری فشن‌شو توسط این طراح باشیم.
السا شیاپارلی (Elsa Schiaparelli)، پیوند دهنده‌ی مد و هنر
او که یکی از شخصیت‌های اصلی صحنه‌ی مد پاریس در میان جنگ‌های جهانی بود، روشنفکری سورئالیسم را با مد ترکیب کرده و طرح‌هایی خارق‌العاده را خلق کرد. همچنین همکاری السا شیاپارِلی با سالوادور دالی (نقاش) در بین سال‌های ۱۹۳۷ تا ۱۹۴۰ را می‌توان به‌عنوان یکی از مثال‌زدنی‌ترین همکاری‌های تاریخ نام برد، زیرا او از این طریق فرهنگ را به هنر پیوند داده و حال‌وهوایی منحصربه‌فرد را نیز به طراحی‌هایش بخشید.
مادلین ویونه (Madeleine Vionnet)، فردی خلاق و چیره‌دست
مادلین ویونه، مدرس فرانسوی که به‌دلیل تسلطش در برش بایاس (یک تکنیک برش پارچه و دوخت آن به شکلی مورب در خیاطی) شهرت دارد، با نمایش لباس‌هایی با این برش و طرح‌های لطیفی که درعین ظرافت دارای زیبایی چشمگیری بودند، در قرن ۲۰ بسیار موردتحسین نخبگان هالیوود قرار گرفت و نظر افراد مشهور و برجسته‌ای ازجمله کاترین هیپورن، جوآن کراوفورد و گرتا گاربو را به سوی خود جلب کرد.
اولین مجموعه لباس‌های این طراح، در فروشگاه بزرگ آمریکایی Vionnet ارائه و سپس در پاریس طرح‌های خود را به نمایش گذاشت.
کریستین دیور (Christian Dior)، نابغه‌ای که در ۴۰ سالگی به شکوفایی رسید
کریستین دیور طراح برجسته‌ی قرن بیستم، در سال ۱۹۴۷ زمانی که ۴۲ سال سن داشت، برند خود را در شهر پاریس راه‌اندازی کرد. او که تنها دو سال بعد از پایان یافتن جنگ جهانی دوم فعالیت خود را آغاز کرد، با عرضه‌ی دامن‌های حجیم و آیتم‌های ساختار یافته به شهرت رسید.
این طراح که به تولد دوباره‌ی تجمل تأکید داشت، برای رونمایی از اولین کالکشن خود از عکاسانی که از فعالیت منع شده بودند دعوت به عمل آورد و همین امر سبب شد تا بلافاصله در سراسر جهان، مجموعه طراحی‌هایش را به گردش درآورده و به شهرتی جهانی دست پیدا کند.
پیر بالمان (Pierre Balmain)، طراح برجسته‌ی دنیای مد
پیِر بالمان نیز مانند کریستین دیور، پس از جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۵، برند خود را راه‌اندازی کرد. او با تولید کت و شلوار‌های خوش‌دوخت، آیتم‌هایی با طرح پوست حیوانات و لباس مجلسی، از طرح‌های مبتکرانه‌ی خود در پاریس رونمایی کرد و در سال ۱۹۶۵ نیز، اولین فشن‌شوی خود را در لندن به نمایش گذاشت.
ژاک فت (Jacques Fath)، طراح سنت شکن و مبتکر دنیای مد
ژاک فت، طراح خودآموخته‌ای که به طرح‌های هنجارشکنانه و خلاقیت بالای خود معروف بوده است، ابتدا مجموعه آثار خود را در سالنی کوچک در خیابان دولا‌بوتی پاریس عرضه نمود. موفقیت او در ارائه‌ی پیشنهاداتش سبب گشت تا پس از مدتی کوتاه در سال ۱۹۴۴، به مکانی وسیع‌تر نقل مکان کند. او که فردی ریسک‌پذیر بود با طرح‌های نامتقارن، لباس‌های حجیم و حتی استفاده از متریال‌های متنوع از جمله؛ گونی‌های کنفی و پوست بادام و گردو به شکل پولک، معروفیتی چشمگیر را از آنِ خود کرد.
ژاک فت که طراح موردعلاقه‌ی ستارگان برجسته‌ی هالیوودی مانند؛ اوا گاردنر، گرتا گاربو و ریتا هیورث بود، در سال ۱۹۵۴ بر اثر سرطان خون از دنیا رفت. پس از فوت او، همسرش (ژنوو بوچر) که زمانی مدل لباس‌هایش بود، سعی کرد راه همسرش را ادامه دهد. او که اولین کالکشن خود را در سال ۱۹۵۵ در معرض دید عموم قرار داد، به‌دلیل ناموفق بودن مسیر و تنها دو سال بعد از شروع مجدد، از فعالیت دست کشیده و بدین ترتیب این برند به پایان راه خود رسید.
اوبر دو ژیوانشی (Hubert de Givenchy)، فردی بی‌همتا و هنجارشکن
اوبر دو ژیوانشی که در ابتدا با ژاک فت و السا شیاپارِلی همکاری داشته، در سال ۱۹۵۲ برند خود را تأسیس کرده و به‌صورت مستقل شروع به کار کرد. طرح‌های منحصربه‌فرد ژیوانشی رویکردی کاملا متفاوت با سایرین طراحان داشت. او برخلاف روند مد آن سال‌ها که تأکید بر ظرافت و لباس‌های جذب در قسمت کمر داشتند، با نمایش طرح‌های حجیم و انتزاعی، مسیری متفاوت را برگزید و همین عامل باعث شد تا نامش به‌سرعت بر سر زبان‌ها افتاده و توجهات را به‌سوی خود جلب کند. همکاری او با ستارگان هالیوود ازجمله؛ آدری هیپورن و طراحی پیراهن مشکی افسانه‌ای وی در فیلم "صبحانه در تیفاتی"، شهرتی فراتر از بوتیک‌های پاریس را برای او به ارمغان آورد.
ایو سن لوران (Yves Saint-Laurent)، طراحی که قدرت را چاشنی ظرافت کرد
ایو سَن لوران که به‌عنوان بنیان‌گذار لباس‌های زنانه‌ی مدرن شناخته می‌شود، برند خود را در سال ۱۹۶۱ با پیِر برژه که مدتی باعنوان مدیر خلاقیت در برند دیور مشغول به کار بود، راه‌اندازی کردند. ایده‌های مدرن سن لوران شامل؛ کت‌شلوار‌های خوش‌دوختی که الهام گرفته شده از لباس‌های مردانه بودند و به این ترتیب وی اولین کالکشن خود را در ۲۹ ژانویه ۱۹۶۲ در صحنه‌ی مد پاریس، با حضور مهمانان صاحب‌نامی مانند؛ پرنسس آن، فرانسواز ساگان، بارونس دو روتشیلد و مقامات پاریس برگزار کرد.
نمایش مد The battle of Versailles، رویدادی نوین در قرن بیستم
این رویداد به‌عنوان اولین جهش مد و فشن در سال ۱۹۷۳ که زاییده‌ی افکار النور لمبرت، کیوریتور ورسای و جرالد ون بود، صورت گرفته و حتی با نام اولین هفته‌ی مد رسمی در تاریخ فشن نیز ثبت شده است. رقابت بین پنج طراح فرانسوی (ایو سن لوران، امانوئل اونگارو، کریستین دیور، پیِر کاردین و اوبر دو ژیوانشی) و پنج طراح آمریکایی (بیل بلاس، اسکار دلا رنتا، کلوین کلاین و هالستون) سبب شد تا نتایج درخشانی در صنعت مد و فشن به وجود آید. به‌طور مثال؛ ایو سن لوران در فشن‌شوی خود از یک لیموزین و کریستین دیور نیز از کالسکه‌ای به شکل کدو تنبل استفاده کردند و بدین طریق نمایشی بی‌نظیر را برای طرفداران مد به ارمغان آوردند.
کلام آخر
در این مقاله با نگاهی به ادوار گذشته به بررسی تاریخچه‌ی فشن‌شو و همچنین طراحان مد تأثیرگذار در این مسیر پرداختیم. طراحانی پیشرو که با نوآوری و تفکرات خلاقانه‌ی خود، روشنایی را به صنعت جذاب و غیرقابل پیش‌بینی مد و فشن بخشیدند.
درآخر بسیار خرسندیم از همراهی همیشگی شما عزیزان و امیدواریم این بلاگ و مطالب گفته شده مفید واقع شود.
حال شما بنویسید؛ دنباله‌رو فشن‌شو و هفته‌های مد هستید؟ طراح موردعلاقه‌ی شما چه کسی است؟
