رقص به عنوان هنر دوم از مجموعه هفت هنر، یکی از هنرهای نمایشی در سراسر دنیا به شمار میرود که همواره بازتابی از فرهنگ، اندیشه و سبک زندگی هر قوم و ملل است. رقص تا آنجایی از اهمیت برخوردار است که توسط کمیته رقص موسسه بینالمللی تئاتر، یک روز جهانی (29 آپریل) را به خود اختصاص داده است. هنر رقص از سبکهای فراوانی تشکیل شده که هر کدام ریشه در یک فرهنگ خاص دارد که برخی از آنها با پوشیدن لباسهای خاص متبلور میشوند. رابطه بین رقص و لباس پیچیده است و تنها نشان دهنده یک نوع رقص خاص در یک دورهی تاریخی نیست، بلکه ارزشهای فرهنگی آن کشور را نیز منعکس می کند.
با ما در ادامهی این بلاگ همراه باشید تا بیشتر با لباسهای رقص ملل مختلف آشنا شوید.
لباس رقص ایرلندی
تاریخچهی لباسهای رقص این کشور به سال 1880 برمیگردد که اتفاقا عناصر اصلی لباس رقص ایرلندی که امروزه آن را میشناسیم نیز از همان دوره تشکیل شده. این لباسهای رقص برای زنان، متشکل از یک لباس ساده تا روی زانو با آستینهای بلند، نیم تنه و شنل گلدوزی شده، یقه توری قلاب بافی و سرآستینهای نخی سفید، و برای مردان شامل کت شلوار، پیراهن، کراوات و جلیقه است. از آنجایی که رنگ کشور ایرلند سبز است، عموما رنگ لباسهای رقص ایرلندی از رنگهای شاد و درخشان از جمله سبز، قرمز، زرد و... تشکیل شده است که ترکیب حرکات رقص با رنگ لباسهای درخشان و روشن، به خوبی حس سرزندگی و نشاط را منتقل میکند.
امروزه تغییراتی نیز در لباس رقص ایرلندی صورت گرفته و رنگ و بویی از مدرنیته را در خود جای داده است. مثلا لباس رقص زنان ایرلندی شامل لباسهای کوتاه با رنگهای روشن است و رقصندگان مرد مدرن نیز از شلوار و پیراهن با پارچه رنگارنگ گره خورده در کمر استفاده میکنند. علاوه بر لباسها، ایرلندیها برای رقص خود نیز از کفشهای مخصوص استفاده میکنند. مردان از کفشهای چرمی با کفی نرم که گیرههای فلزی روی انگشتان پا و پاشنه دارند و زنان از کفشهای چرمی مشکی که دارای کفی نرم که برای انعطاف پذیری تعبیه شدهاند، استفاده میکنند. چرم نرم به رقصندگان کمک میکند تا بتوانند به راحتی روی نوک انگشتان خود قرار گیرند.
لباس رقص چینی
همانطور که پیشینهی رقص در چین به 4000 سال قبل برمیگردد و بخش مهمی از فرهنگ این کشور است، لباس سنتی رقص چین نیز سبقهای طولانی دارد. رقص اژدها و رقص شیر از جمله رقصهای معروف این کشور به شمار میروند که هر دو از گذشته تا کنون پیشرفتهایی داشتهاند. رقصهای چینی عموما با هدف سرگرمی یا در مراسم آیینی و باستانی انجام میشوند که هر حرکت معنا و مفهوم خاص خود را به همراه دارند. مسیر و حرکت دایرهای شکل رقصندگان همراه با چین و شکن پارچه لباسهایشان، حالتی سیال و موزون را در نگاه مخاطبان ایجاد میکند. مطمئنا در عکسها، فیلمها و... بارها با لباسهای رنگارنگ و جذاب و مناسک مربوط به رقص چینی روبه رو شدهاید اما بد نیست به تاریخچهی این لباسها نیز بپردازیم. شاید بتوان تاریخچهی لباسهای رقص این کشور را به 3000 سال قبل و به نوعی به عصر پیشرفت مهارتهایی مانند بافندگی، رنگرزی و گلدوزی مرتبط دانست؛ لباسهایی از جنس ابریشم، کنف و پنبه. لباس زنان رقصنده چینی، لباسی به نام هانفو است که چندین مدل مختلف نیز دارد. این لباس شامل یک ردا برای لباس بالاتنه و یک دامن برای پوشش پایین تنه است. علاوه بر این، اکسسوریهایی مانند کمربند، جواهرات و... نیز در جلوهی هر چه بیشتر این لباس تاثیرگذار است.
شاید جالب باشد تا بدانید هر رنگ از هانفو بیانگر یک معنا و مفهوم مشخص در فرهنگ چین است؛ مثلا رنگ قرمز از آنجایی که معنای خوشبختی و ثروت را میدهد، در چین باستان بسیار محبوب است و بیشتر در مراسمات عروسی پوشیده میشود یا رنگ آبی که از باستان بیانگر و نماد آب و زندگی بوده است. مردان نیز مانند زنان برای مراسمات رقص خود از هانفوهای مردانه در رنگهای متعدد استفاده میکنند.
لباس رقص اسپانیایی
اسپانیا از جمله کشورهایی است که رقص آن از محبوبیت و معروفیت زیادی در دنیا برخوردار است و تاریخچهی لباس رقص اسپانیاییها، به اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی برمیگردد. لباس رقص اسپانیولی، برای زنان، شامل لباس فلامنکو یا لباس کولی و لباس گیتانا است که هنگام رقص و یا به عنوان لباس روز پوشیده میشوند. مردان رقصنده اسپانیایی نیز از یک پیراهن، جلیقه کوتاه مشکی، شلوارهای تنگ مشکی و در بعضی اوقات از یک روسری یا کلاه برای جذابیت بیشتر به لباس استفاده میکنند.
لباس رقص اسپانیایی معمولا از رنگهایی همچون مشکی، قرمز و یا طرحدار (خال خالی) دوخته شده است که معنایی در پس رنگهای آن نیز وجود دارد. مثلا رنگ قرمز در اسپانیا نمادی از قدرت، شجاعت، سرزندگی و اشتیاق است که به همین دلیل برای لباس رقص مناسب در نظر گرفته شده است. چینهای فراوان در لباس رقص اسپانیولی، باعث شده که حرکت و جنب و جوش در رقصندهها، بیش از پیش به نظر بیاید و حرکات موزونتر، زیباتر و ریتمیکتر به چشم بیایند.
قاعدتا معرفی لباسهای رقص ملل مختلف تنها به اینجا ختم نمیشود و به اندازهی هر کشور و قومی، تنوع و تفاوت فرهنگ در نگاه به مقولهی رقص و لباس مخصوص به آن وجود دارد. نظر شما چیست؟
اگر بخواهید یکی از لباسهای رقص گفته شده را امتحان کنید و بپوشید، کدام را انتخاب میکردید؟